Openbaar vervoer en pakketbezorging ontmoeten elkaar

Openbaar vervoer en pakketbezorging ontmoeten elkaar

De 23 gemeenten willen een regio waar je prettig kunt wonen en werken. Nu en in de toekomst. Dat vraagt om schoon, stil en energiezuinig vervoer. Samen werken de MRDH-gemeenten aan de ambitie om de uitstoot van CO2 door het verkeer in 2025 met 30 procent te verminderen ten opzichte van 2015. In het voorjaar van 2020 is een programma verschenen waarin maatregelen staan die de 23 gemeenten en de MRDH-organisatie nu en op korte termijn nemen om deze ambitie te realiseren. Neem bijvoorbeeld de proef met pakketkluizen bij OV-haltes.

 

15.000 ton minder CO2-uitstoot

Je zou het niet zeggen, maar bushaltes hebben een enorme potentie. Dat bewijzen de pakketkluizen van EVAnet, die inmiddels op een paar plaatsen in de regio te vinden zijn. De pakketkluizen zorgen voor minder vervoersbewegingen door koeriers, en dus voor een lagere CO2-uitstoot. Met een provinciale dekking is zelfs 15.000 ton uitstoot te voorkomen.

CO2-uitstoot kan 15.000 ton dalen

Afgelopen jaar werden drie bushaltes in Spijkenisse en op Goeree-Overflakkee uitgerust met een pakketkluis: een rechtopstaande wand met een aantal afgesloten kluisjes. Tot blijdschap van veel inwoners uit de directe omgeving van die haltes. Zij kunnen er nu namelijk voor kiezen hun postpakketje niet thuis te laten bezorgen, maar in een kluisje. Ze hoeven dus niet thuis te wachten tot de koerier eindelijk langskomt of te wachten tot het postkantoor open is.

Milieuvoordelen en nog veel meer

De drie pakketkluizen zorgen ervoor dat de pakketkoeriers minder kilometers hoeven te maken om pakketjes te bezorgen, vertelt Laurens Tuinhout, mede-oprichter van EVAnet, het bedrijf achter de pakketkluizen. Ze zijn bovendien 24 uur per dag, 7 dagen per week open. Stel dat zo'n systeem breed wordt uitgerold in Zuid-Holland. Dan kunnen jaarlijks 55 miljoen kilometers bespaard worden. En de CO2-uitstoot daalt daarmee met 15.000 ton. En dat zijn dan alleen nog maar de milieuvoordelen. Want er is nog veel meer mogelijk met de pakketkluizen.

Dichtbij woonwijk

In het buitenland is het al gemeengoed dat burgers hun pakketje ophalen bij een pakketkluis. Zo wordt in Denemarken een plan uitgerold voor 10.000 pakketkluizen. In tegenstelling tot Nederland werken de nationale pakketbedrijven van Denemarken en België met pakketkluizen die voor alle netwerken toegankelijk zijn, aldus Tuinhout.
Gevolg is wel dat - zeker in tijden van coronacrisis - de busjes met pakketjes af en aan rijden.
De pakketkluizen van EVAnet kwamen dan ook als geroepen. Die installaties zijn onderdeel van een concept dat het bedrijf ontwikkelde binnen het Startup in Residence-programma van de provincie Zuid-Holland. Kern van dat concept is om een bushalte aantrekkelijker te maken door het aantal functies uit te breiden, onder meer met een pakketkluis. 
Daarom kreeg de startup de opdracht drie pakketkluizen te plaatsen bij bushaltes in Spijkenisse en op Goeree-Overflakkee. Tuinhout: "Over het algemeen liggen bushaltes binnen 500 meter van je woonadres. Dat maakt een halte ook zo interessant: mensen die een pakketje ontvangen, kunnen dat dan ophalen als ze met ov van hun werk terugreizen naar huis.

Pakketbezorger levert een pakket af bij een pakketkluis

Een pakketbezorger levert een pakketje af bij de hub.

Keuze voor de consument

EVAnet en adviesbureau Goudappel Coffeng onderzochten de circa 7.500 bushaltes in Zuid-Holland. Daarvan zijn er ongeveer 1.250 geschikt voor de plaatsing van een pakketkluis in de buurt van een bushalte. Onder meer omdat je ook veilig een pakketkluis moet kunnen vullen, of leeghalen met een (bestel)auto. Hiermee zou 66% van de Zuid-Hollandse bevolking een pakketkluis op loopafstand hebben. Door het systeem uit te breiden met nog eens 133 pakketkluizen (in publiek toegankelijke locaties) stijgt dat percentage naar 82%. 
Ervan uitgaande dat 70% van de pakketjes in een pakketkluis past, hoeven dan dagelijks 1.000 pakketbussen minder door de Zuid-Hollandse wijken te rijden om aan huis te bezorgen. Alle pakketten worden eerst gebundeld bij een lokale ‘hub’. Daarvandaan worden de pakketten naar de kluizen gebracht. 
Vanzelfsprekend gebeurt dat alles op aangeven van de consument, die alles regelt met de app van Izipack, het bedrijf dat is voortgekomen uit EVAnet om de logistiek te organiseren. Op het moment dat het pakket bij de hub is beland, kan de consument kiezen om gebundeld thuis te laten afleveren met fietskoeriers, of in de pakketkluis. 
Gemak voor de consument en de koerier, minder vervoersbewegingen en een lagere CO2-uitstoot. Een concept met toekomst dus, vindt Martina Huijsmans, portefeuillehouder Duurzame Mobiliteit binnen de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. "We willen samen met provincie Zuid-Holland en gemeenten in de metropoolregio dit concept verder brengen. Zo zouden we het graag naar stedelijke gebieden uitbreiden."

'Last mile'

De pakketkluizen zijn niet alleen interessant voor koeriers, maar ook voor bijvoorbeeld de lokale middenstand: de kluizen kunnen bijvoorbeeld in de toekomst dienen als distributiekanaal voor boodschappen voor mensen die niet naar de winkel kunnen of durven. En bouwbedrijven zouden kleine bouwmaterialen in de kluizen kunnen opslaan, zodat hun personeel de bushalte kan gebruiken als verzamelplaats voor een nieuwe klus.
Daarmee wordt de bushalte opgewaardeerd, uitgerekend door een samenwerking aan te gaan met de logistieke sector. Tuinhout: "Het openbaar vervoer wordt aantrekkelijker door functies toe te voegen aan haltes. En de logistiek kan iets leren van het Nederlandse openbaar vervoer, dat zeer fijnmazig is."

'OV wordt aantrekkelijker door functies toe te voegen aan haltes.'

Daarmee wordt de bushalte opgewaardeerd, uitgerekend door een samenwerking aan te gaan met de logistieke sector. Tuinhout: "Het openbaar vervoer wordt aantrekkelijker door functies toe te voegen aan haltes. En de logistiek kan iets leren van het Nederlandse openbaar vervoer, dat zeer fijnmazig is."

Multifunctionele hub

De besparing op de kosten van de ritten is belangrijk voor de logistieke sector, aldus Tuinhout. Pakweg 30 tot 40% van de kosten komen voor rekening van de beroemde 'last mile': het laatste stukje rijden voordat een pakket bij een consument kan worden afgeleverd. Dit is het duurste deel van de logistieke reis. En de consument rijdt en loopt die laatste mijl nu deels zelf (op weg naar een bushalte) en is nog blij ook. Want de ervaringen in Spijkenisse en op Goeree-Overflakkee zijn zeer positief, aldus Tuinhout en Huijsmans.
Bovendien stopt de bushalte van de toekomst niet met de pakketkluis: het zou in de visie van EVAnet ook dienst kunnen doen als hub voor bijvoorbeeld deelauto’s of auto’s op afroep. En een zichzelf reinigend toilet zou ook een mooie aanvullende service kunnen zijn. Huijsmans: "Het zou mooi zijn als bushaltes een prominentere plek krijgen in ons dagelijkse activiteitenpatroon, en dat het daardoor ook vanzelfsprekender wordt de bus te pakken."
Tuinhout: "Dit is een heel schaalbaar concept. We willen het dan ook graag uitrollen in heel Zuid-Holland. Daarom zoeken we nu partners, onder meer met duurzame logistieke bedrijven zoals fietskoeriers. Maar zoiets kun je niet alleen aan de markt overlaten: dat moet je samen doen. Daarom zijn we blij met de steun van MRDH en de provincie."