Column Wim Bot beleidsadviseur Fietsersbond
Fietsgeluk voor iedereen
Eerst even wat is de Fietsersbond: de grootste belangenbehartigingsorganisatie van Nederland. Met 32.000 betalende leden. En nog belangrijker, met in 150 plaatsen in Nederland actieve groepen vrijwilligers. Ook in alle plaatsen van de metropoolregio.
We leven in Nederland in een fietsparadijs, dat zeggen buitenlanders ook altijd tegen ons. Niet iedereen realiseert dat zich, maar in Nederland gaat 25% van alle verplaatsingen op de fiets. En in de koplopersteden zoals in Groningen en Zwolle loopt dat zelfs op tot boven de 50%. Ook Delft zit daar nu trouwens tegenaan.
Fiets is hot
We hebben in Nederland miljoenen fietsers, die snel, goedkoop en gezond van A naar B willen. Maar meer dan dat, ze ervaren dat ook als iets dat heel prettig is. Ze ervaren wat wij als Fietsersbond fietsgeluk noemen. Fietsgeluk dat is de term die in onze fietsvisie 2040, die we hebben vastgesteld, centraal staat. Die fiets is hartstikke hot. Steden als Rotterdam en Den Haag rapporteren een enorme groei van het fietsgebruik rond en in de stadscentra en de wijken daaromheen. Maar niet alleen in Nederland, ook in Parijs is op dit moment ruimte voor fietsers en voetgangers een van de grote thema's in de burgemeestersverkiezingen die gaande zijn.
Fietsinnovatie
En we zien rond de fiets enorm veel innovatie plaatsvinden als voertuig. Er rijden in Nederland nu 2,5 miljoen e-bikes die er zijn gekomen zonder 1 cent subsidie. We hebben de opkomst van de snelle e-bike, de speedpedelec, die het afleggen van langere afstanden makkelijker maakt. We zien steeds meer vrachtfietsen in de steden, die een groot deel van de zero-emissie-logistiek voor hun rekening zullen gaan nemen. We zien driewielfietsen. We zien fietsen met een stuurcorrectie die hier ontwikkeld worden aan de TU, die het mogelijk maken voor ouderen om stabiel te kunnen blijven fietsen; ook TNO is daar trouwens bij betrokken. Gazelle werkt aan een systeem voor intelligente snelheidsaanpassing op elektrische fietsen.
Er rijden in Nederland nu 2,5 miljoen e-bikes
Er zijn allerlei apps voor de fietsflow bij verkeerslichten beschikbaar. Steeds meer fietsen hebben een GPS tracker waarmee gestolen fietsen opgespoord kunnen worden. Iets wat ook vandaag weer in het nieuws was. We zien ook steeds meer duo -of riksjafietsen, waarmee mensen kunnen fietsen met andere mensen die dat niet meer kunnen.
Zodat er toch een vorm van participatie voor deze mensen mogelijk blijft. En last but not least zijn er heel veel OV-fietsen en swapfietsen. Enorme successen. Eigenlijk twee schoolvoorbeelden van succesvolle low-tech innovatie.
Meer ruimte voor de fiets nodig
Al die fietsinnovatie heeft ook een keerzijde. Iedereen kent ze wel. De overvolle fietspaden en helemaal al de overvolle fietsstallingen bij stations. Kwetsbare fietsers, dus met name ouderen en kinderen, die ervaren stress en voelen zich niet zo veilig op het fietspad. En er is een grote groei van het aantal fietsgewonden. En dat gaat vooral om ouderen en ook vooral om eenzijdige ongevallen zoals wij dat noemen. Ongevallen waarbij geen andere verkeersdeelnemers betrokken zijn. En onze conclusie moet eigenlijk zijn dat de innovatie van het fietsbeleid zelf, en het tempo daarvan, achter blijft bij die ontwikkelingen. En dat we meer ruimte nodig hebben voor de fiets. Letterlijk en figuurlijk. Letterlijk in de fysieke ruimte. En figuurlijk als het gaat om budgetten. Onlangs heeft CE Delft samen met een ander bureau MOVE een onderzoek gedaan, waaruit blijkt dat investeren in de fiets in de stedelijke bereikbaarheid verreweg het meest effectief is. Investeren in fiets en OV is veel effectiever dan in auto. Maar de fiets is dan nog veel effectiever dan het OV.
Fietsgeluk voor iedereen
We kunnen daarbij niet alleen denken aan de grote opgaven die er zijn. Die duurder zijn en tijd vergen. Heel belangrijk, zoals de nieuwe oeververbinding voor fietsers in Rotterdam. De ondertunneling van de Zuid-Hollandlaan in Den Haag. De Gelatinebrug in Delft. De fietsontsluiting van alle nieuwe wijken die gebouwd worden. Snelfietsroutes tussen steden. Ontwikkeling van fiets en stadsstraten binnen de bebouwde kom. Allemaal heel belangrijke dingen. Maar ik hoor u al zeggen en ik hoor u al kreunen, daar is geen geld voor. Bedenk dan dat er ook heel veel dingen zijn, die snel en relatief goedkoop kunnen.
Want iedereen in Nederland heeft recht op fietsgeluk.
Verwijder paaltjes. Breng kant- en midden markering aan. Zorg voor vergevingsgezinde bermen waar mensen niet invallen. Verwijder rechtopstaande stoepranden. Vergroot de capaciteit van opstelstroken. Maak stroken voor snelle fietsen op de rijbaan. Allemaal dingen waar u nu mee kunt beginnen en die het verschil kunnen maken. We zijn voor een schaalsprong voor de fiets, voor een versnelling van het fietsbeleid. Want iedereen in Nederland heeft recht op fietsgeluk.