Ruimere mogelijkheden openbaar vervoer vanaf 1 juni

Minister-president Rutte heeft op 6 mei tijdens een persconferentie over de coronamaatregelen uitbreiding van het openbaar vervoer in het vooruitzicht gesteld. Maar de boodschap blijft tegelijkertijd: maak alleen gebruik van het OV voor noodzakelijke reizen en werk, en blijf, waar mogelijk, thuis. Het kabinet heeft met vervoerders en decentrale overheden afspraken gemaakt over veilig reizen. Die maatregelen gelden vanaf 1 juni 2020. Rutte maakte tijdens de persconferentie een compliment aan de regionale vervoerders in Nederland  – bij ons zijn dat de RET, HTM en EBS – over hun inzet en prestaties in deze hectische tijd. Iets wat bij de MRDH ook zo gevoeld wordt. Samenwerken maakt sterker!

De aangekondigde maatregelen op een rij:

Opschalen dienstregeling

Het OV-aanbod van de vervoerbedrijven wordt de komende tijd weer maximaal opgeschaald. Hierbij zal zoveel mogelijk sprake zijn van de reguliere dienstregelingen en - mede door regionale verschillen in aanbod en vraag - ook maatwerk. Het streven is dat deze dienstregelingen per 1 juni aanstaande ingevoerd zijn. Hierdoor ontstaan er voor de reizigers weer meer mogelijkheden om te reizen. Het streven is dat hierdoor de huidige capaciteit (10-15%) voor de reizigers kan toenemen naar ongeveer 40% gemiddeld van de OV-capaciteit. Hoe de dienstregeling er precies uit gaat zien, zullen de vervoerders de komende tijd uitwerken.

1,5 meter afstand: wel op station, niet in trein, tram, bus, metro

Ook met het gebruik van een mondkapje blijft het uitgangspunt dat reizigers zoveel mogelijk 1,5 meter afstand houden. In voertuigen, op perrons en bij haltes wordt geaccepteerd dat 1,5 meter - ook in de huidige intelligente lockdown - niet altijd haalbaar is. Daarom wordt dit in trein, tram, bus en metro versoepeld, in combinatie met het gebruik van mondkapjes, waarmee verantwoord reizen mogelijk is. Waar nodig worden reizigers hierbij geholpen door aanduidingen in, op of bij de voertuigen. Op stations wordt van reizigers wel gevraagd om 1,5 meter afstand te houden.

Mondkapje verplicht, zelf aanschaffen

Het gebruik van mondkapjes wordt per 1 juni in de OV-voertuigen voor reizigers en medewerkers verplicht. De OV-bedrijven roepen reizigers op om ook nu al mondkapjes te dragen. Shawls en andere mondbedekkingen zijn niet afdoende. Reizigers zijn zelf verantwoordelijk om mondkapjes aan te schaffen.

Afstandsmarkeringen

Op stations, haltes en overstappunten waar dit nodig is, zijn de vervoerbedrijven deze week begonnen met het aanbrengen van afstandsmarkeringen om de reizigers te ondersteunen bij het bewaren van voldoende afstand. De komende tijd zal dit op veel meer plekken gebeuren. 1,5 meter afstand blijft hier zoveel mogelijk de norm.

Spreidingsafspraken

Spreiding van reizigers over de dag is van essentieel belang om de reizigers zo goed mogelijk te bedienen. Daarom heeft het kabinet spreidingsafspraken met het onderwijs gemaakt. In overleg met werkgeversorganisaties, culturele instellingen e.d. worden door de rijksoverheid ook afspraken gemaakt over spreiding van reizigers bij eventuele volgende aanvullende versoepelingen.

BOA’s ook handhavende bevoegdheden

Het uitgangspunt is dat beroep wordt gedaan op de medewerking en eigen verantwoordelijkheid van de reizigers, zoals dit tijdens de lockdown tot nu toe steeds gebeurd is. Over het geheel genomen is de medewerking van de reizigers positief. In de afgelopen weken is ervoor gekozen dat OV-medewerkers vooral service verlenen. Bij een toename van het aantal reizigers in de komende weken, is het echter ook noodzakelijk om in voorkomende gevallen te kunnen handhaven. In het kader van de Noodverordening is daarom besloten dat de toezichthoudende Buitengewoon Opsporingsambtenaren (BOA’s) van alle vervoerbedrijven ook de handhavende bevoegdheden hebben ten aanzien van COVID-19 bepalingen. Zij hebben dus de bevoegdheid reizigers instructies te geven, die opgevolgd moeten worden. Indien noodzakelijk kunnen zij ook overgaan tot het geven van de bijbehorende boete.

Het kabinet werkt voor 1 juni uit dat deze bevoegdheid ook geldt voor het verplicht dragen van mondkapjes. BOA’s met deze specifieke bevoegdheid gaan uit van de medewerking van reizigers en treden dus de-escalerend op. Boetes zijn een uiterste middel. De controles op het toegenomen zwartrijden worden waar nodig weer geïntensiveerd. De BOA’s worden voorzien van de noodzakelijke persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals een medisch mondkapje, beschermingsbrillen e.d. Die kunnen zij gebruiken in situaties waarbij dit nodig is. Bijvoorbeeld wanneer er geen 1,5 meter afstand gehouden kan worden of bij een spuugincident of aanhouding. Voldoende snelle ondersteuning van de politie in voorkomende gevallen is hierbij noodzakelijk. De voorbereidingen zijn erop gericht dat deze werkwijze vanaf 11 mei aanstaande ingaat.

COVID-19 test voor OV-medewerkers

Voor de OV-medewerkers geldt dat zij bij klachten in aanmerking komen voor de COVID-19 test.

Financiële compensatie voor OV-bedrijven

Voor de OV-bedrijven is een goede financiële compensatieregeling altijd randvoorwaarde geweest. Het kabinet, de decentrale overheden en de OV-sector zijn nu overeengekomen dat het kabinet de OV-bedrijven een “beschikbaarheidsvergoeding” betaalt. Deze vergoeding is bedoeld om de te maken reële kosten, de weggevallen inkomsten en de extra kosten van de coronamaatregelen te dekken. De regeling wordt in nader overleg verder uitgewerkt door de ministeries, de decentrale overheden en de OV-bedrijven. Het streven is om de uitwerking van deze regeling half mei rond te hebben.